Ўтган йили Европа тарихдаги энг иссиқ ёзни бошдан кечирди, метеорологларнинг фикрича, катаклизм бу йил ҳам такрорланади.
Европа яна рекорд даражада иссиқ ёзни ваъда қилмоқда. Қурғоқчилик ва иссиқлик мева ва сабзавотларнинг нобуд бўлишини, дўконларнинг юқори нархларини, сузиб бўлмайдиган дарёларни ва ҳаддан ташқари ўлимни англатади.
Сув етишмаслиги
Вазият айниқса жанубда қийин: Испания ҳудудининг кўп қисмида ва Португалия ва Италиянинг кўплаб ҳудудларида. 2022 йилдагидек, сув сатҳи нафақат сув омборларида, балки Европанинг асосий сув артерияси – Рейн дарёсида ҳам хавфли даражада паст.
Сув етишмаяпти, чунки 2022 йилгидек бу қиш қуруқ ва қор кам ёғди.Ўшанда ҳам, бу сафар ҳам ёмғир деярли йўқ эди. Алп тоғларидаги қор тарихий меъёрдан пастга тушди, бу муқаррар равишда қурғоқчиликка олиб келади.
Ёзгача катаклизмни бироз юмшатиш учун битта имконият бор — май ойи. Ўтган йили бу кузатувлар тарихидаги энг қуруқ йил бўлди. Бироқ, бу йилнинг ўзига хос рекордлари бор: масалан, Францияда 2023 йил феврали 1959 йилдан бери энг иссиқ бўлди.
Европа энг тез қизийди
“Сўнгги ўн йилликларда Европа бошқа қитъаларга қараганда тезроқ исийди”, — деб таъкидлади олимлар.
Алп тоғлари музликлари йўқолиб кетиш даражаси бўйича жаҳон етакчилари қаторига киради. Қанчалик кам қор ёғса, у шунчалик тез эрийди, суғориш, юк ташиш ва электр энергияси ишлаб чиқариш учун сув камроқ бўлади.
Ҳар йили Европада C3S, таснифига кўра бутун қитъада «қаттиқ» ёки «жуда қаттиқ» иссиқликни бошдан кечирадиган кунлар сони доимий равишда ўсиб бормоқда ва Европанинг жанубида ҳам худди шундай тенденция «ҳаддан ташқари иссиқлик стресси» кунларигача давом етади.
Дунёнинг деярли барча мамлакатлари исиш инсон фаолияти ва атмосферага иссиқхона газлари чиқарилишининг бевосита натижаси эканлиги ҳақидаги хулосаларга қўшилди. Улар чиқиндиларни камайтиришга келишиб олдилар ва ҳатто осмонни чекишни дарҳол тўхтатган тақдирда ҳам, атмосферада тўпланган газлар ҳеч қаёққа кетмаслиги ва исиш давом этишини тан олдилар, аммо муқаррар апокалипсис саналари уфқдан ташқарига сурилади.
Иссиқликнинг оқибатлари
Қуриган дарёлар товарларни етказиб беришда муаммоларни келтириб чиқаради ва саноат ва савдога тўсқинлик қилади ва шунинг учун пост-COVID инқирози ва Украинадаги уруш туфайли бузилади.
Ерда намлик етишмаслиги қишлоқ хўжалигига путур етказади ва инфляция шароитида нархларни тезлаштиришга ваъда беради, бу аллақачон 40 йил давомида рекорддир.
Сувсиз, гидроэлектростанцияларда ҳам, атом электр станцияларида ҳам электр энергияси ишлаб чиқариш камаяди, худди ўтган йили Францияда сув сатҳи ядро реакторларини совутиш учун етарли бўлмаганида бўлгани каби.
Ўрмон ёнғинлари одамлар ҳаёти ва соғлиғига таҳдид соладиган қуруқ ва иссиқ ҳавонинг яна бир ҳалокатли оқибатидир. Улар уйларни, далаларни, ўрмонларни, йўлларни ва кўприкларни вайрон қилади, иқтисодий ўсишни камайтиради ва иссиқхона газлари чиқиндиларини оширади.
Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг Жаҳон Метеорология Ташкилоти жума куни эълон қилган ҳисоботга кўра, ўтган йили Испания, Германия, Буюк Британия, Франция ва Португалияда жазирама туфайли 15 мингдан ортиқ одам ҳалок бўлган.
