Янги Ўзбекистон-ҳуқуқий демократик давлат: инсон ҳуқуқ ва эркинликларини ҳимоя қилишнинг асослари, қонунчиликни янада ривожлантириш истиқболлари
Мамлакатимизда жорий йил 30 апрель куни ўтказиладиган “Ўзбекистон Республикаси Конституцияси тўғрисида”ги Ўзбекистон Республикаси Конституциявий қонуни лойиҳаси бўйича Ўзбекистон Республикаси референдуми халқимизнинг демократик ислоҳотлар йўлидаги яна бир муҳим қадами бўлади.
Зеро, жамият умумий ва сиёсий маданиятининг юқори даражада ривожланиши, шахсларнинг муҳим ижтимоий ва сиёсий фаоллиги демократиянинг муҳим шартларидан биридир. Бугун мамлакатимизнинг ҳар бир ҳудудида Конституциявий қонун лойиҳаси қабул қилиниши бўйича қизғин жараёнлар кетмоқда. Янгиланаётган Конституциядаги ўзгартиришлар юртимиз аҳолиси томонидан кенг қўллаб-қувватланмоқда.
Маълумки, Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 78-моддасига мувофиқ, Олий Мажлис Қонунчилик палатаси “Ўзбекистон Республикаси Конституцияси тўғрисида”ги Конституциявий қонун лойиҳасини референдумга қўймасдан қабул қилиш ваколатига эга. Лекин мамлакатимизда қонун лойиҳасини қабул қилиш бўйича Ўзбекистон Республикаси референдумин иўтказиш тўғрисида қарор қабул қилганлиги ҳам алоҳида аҳамият касб этади. Олий Мажлис Қонунчилик палатаси томонидан Конституцияни қабул қилиш халқнинг иродасига ҳавола қилиниши халқ ҳокимиятчилиги конституциявий принципини амалга оширишга хизмат қилади. Янгиланаётган Конституцияга мувофиқ, фуқаролар давлат таълим ташкилотларида танлов асосида давлат ҳисобидан олий маълумот олишга ҳақли эканлиги аниқ белгилаб қўйилмоқда.
2017 йилга қадар олий таълим муассасаларида грант ўринлари сони фақат қисқариб келди. Сўнгги беш йил ичида, аксинча грантларни кўпайтириш йўлидан борилди. Хусусан, ўтган даврда олий таълимга ажратилган давлат грантлари сони 75 фоизга ҳамда эҳтиёжманд оилалар фарзанди бўлган хотин-қизлар учун давлат грантлари сони икки бараварга оширилди, шунингдек, нодавлат олий таълим муассасаларида мутахассисларни тайёрлашга давлат гранти ажратиш амалиёти йўлга қўйилди.
Мазкур конституциявий қоиданинг белгиланиши бу борадаги ижобий йўналиш доимо сақлаб қолинишини, давлат олий таълим муассасаларида грант ўринлари йўқолмаслигини таъминлашга хизмат қилади. Конституциявий қонунга мувофиқ олий таълим ташкилотларига академик эркинлик, ўзини ўзи бошқариш, тадқиқотлар ўтказиш ва ўқитиш эркинлиги ҳуқуқи берилмоқда. Олий таълим тизими билан боғлиқ масалаларнинг Конституция даражасида белгиланаётгани олий таълим жараёнига ташқи аралашувларни чеклаш, олий таълим битирувчиларининг малакали кадрлар бўлиб етишишлари ва рақобатбардошлигини оширишга хизмат қилади.
Янгиланаётган Конституцияда инсонга эътибор, унинг қадрини улуғлаш, ҳар бир фуқарога ғамхўрлик қилиш масаласи давлат ва жамиятнинг асосий бурчи эканлиги мустаҳкамланиб қўйилмоқда. Конституцияда инсонларни фаровон яшашлари, камбағалликни қисқартириш, бандликни таъминлаш, ишсизликдан ҳимоя қилиш бўйича давлат ўзиг ақатор янги мажбуриятлар олиши кўзда тутилган.
Ҳар бир фуқаронинг уй-жойли бўлиш ҳуқуқи мустаҳкамланиб, бу ҳолат ҳар бир фуқаро, жумладан, ёш оилаларнинг ўз бошпанасига эга бўлишини таъминлаб, кишиларнинг ҳаётдан розилик даражасини оширади. Ўзбекистон Республикаси Конституциявий Қонуни лойиҳасини бир ўзбек аёли, она ва илм аҳлининг вакили сифатида маъқуллайман ҳамда референдумда фаол иштирок этиш барча юртдошларимизнинг фуқаролик бурчи, деб ҳисоблайман. Янгиланаётган Конституция – бу бизнинг, бутун ўзбекхалқининг Конституцияси ва у албатта порлоқ келажаги учун хизмат қилади.
Сурхондарё вилоят суди девонхона
катта консультанти М.М.Маматқориев
